تاریخ انتشار: 25 اسفندماه 1399
با گسترش فناوریهای فضای مجازی، یکی از موضوعاتی که امروزه در سطح جهانی بسیار مورد توجه قرار گرفته، پدیدهی ارزهای دیجیتالی علی الخصوص بیت کوین میباشد. این ارز بر مبنای مخفی نگه داشتن هویت کاربران عمل مینماید که برای اولین بار در ژانویه ۲۰۰۹ خلق شد. در حال حاضر بیت کوین با ارزش ترین ارز دیجیتالی است که فاقد هرگونه پشتوانهی خاص مانند فلز طلا است. این ارز محدود به جغرافیای خاصی نمیشود و استخراج آن توسط عموم مردم امکان پذیر است.
علی رغم تاریخچه کوتاه، بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتالی تأثیرات عمدهای در سطح جهانی داشته اند که این امر تبدیل به یک چالش نوظهور جهت اجرای قانون و مقامات نظارتی مالی در جامعهی سرمایه
گذاری شده است. با توجه به خلأهای قانونی در ایران در رابطه با ارزهای دیجیتال، دو پرسش عمده مطرح میگردد:
اولا، آیا معاملات ارزهای دیجیتال مجاز است؟
ثانیاً، آیا نگهداری، وارد کردن و فروش دستگاه استخراج ارزهای دیجیتال(ماینر) جرم است؟
وفق نظریه مشورتی مورخ ۱۳۹۸/۰۴/۱۰، پول یا ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین طبق بند «پ» ماده یک قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب ۱۳۹۲، ارز مورد حمایت این قانون محسوب نمیشود و با لحاظ تصویب نامه مورخ ۱۳۹۸/۰۵/۰۹ هیئت وزیران، خرید و فروش آن و نگهداری، خرید و فروش و وارد کردن دستگاه ماینر در مقررات کیفری عنوان مجرمانه ندارد مگر در مواردی خاص و همچنین وفق تصویب نامه شماره ۳۹۲۲۸/ت۵۷۳۷۳ه هیئت وزیران مصوب ۱۳۹۹/۰۴/۱۵، کلیه دارندگان دستگاههای ماینر میبایست ظرف مهلت درنظرگرفته شده، مشخصات هویتی خود، تعداد و نوع دستگاههای تحت مالکیت را به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام دارند.
همانطورکه ملاحظه میگردد، هم اکنون هیچ گونه محدودیت خاص و اعلام شدهای برای هیچ کدام از ارزهای دیجیتالی وجود ندارد و معامله گران منعی برای فعالیت در این بازار ندارند، لیکن بانکها و صرافیهای زیر نظر بانک مرکزی امکان تبادلات مالی فی ما بین خود با اینگونه ارزها را ندارند و هنوز به منظور استفاده از ارزهای دیجیتال در سطح مبادلات بینالمللی مجوزی صادر نشده است. در حال حاضر استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتالی در ایران قانونی است اما برای شروع فعالیت میبایست مجوزهای مربوطه از وزارت صنعت، معدن و تجارت اخذ گردد.
از طرفی جهت شناسایی مزارع بیت کوین، اداره برق هنوز سازکار مشخصی تدارک ندیده است و آنها را تنها با مصارف غیرمتعارف برق و سرکشی به محل استفاده برق تشخیص میدهد. درخصوص تعرفه برق مصرفی ماینینگ، وفق آیین نامه اجرایی«استخراج فرآوردههای پردازشی رمزنگاری شده(رمزارز)»، این تعرفه با قیمت متوسط ریالی برق صادراتی با نرخ تسعیر سامانه نیما که توسط وزارت نیرو تعیین و اعلام میگردد، محاسبه و اعمال خواهد شد. درنتیجه این امر تغییرات نرخ ارز به صورت پیوسته در تعرفه برق ماینینگ تأثیر میگذارد که در نظر گرفتن تعرفه صادراتی اعتراض فعالین در این حوزه را برانگیخته و از نظر آنان با تعرفه کنونی، استخراج رمزارزها صرفه اقتصادی ندارد.
همچنین تبصره ۳ بند ۴ آیین نامه مذکور تأکید مینماید:« استفاده از انشعاب برق و گاز جهت استخراج رمزارزها (ماینینگ) صرفاً با ارایه مجوزهای تعیینشده در این تصویبنامه مجاز میباشد و هر گونه استفاده از انشعاب برق و گاز مصرف خانگی، عمومی، کشاورزی، صنعتی و سایر مصارف برای استخراج رمزارزها (ماینینگ) ممنوع است. وزارتخانههای نیرو و نفت موظفند از طریق شرکتها تابع و وابسته نسبت به شناسایی، قطع و جمعآوری انشعابات فاقد مجوز اقدام و مطابق قانون مجازات استفادهکنندگان غیرمجاز آب و برق، تلفن، فاضلاب و گاز -مصوب ۱۳۹۶- عمل نمایند.»
با گسترش فناوریهای فضای مجازی، یکی از موضوعاتی که امروزه در سطح جهانی بسیار مورد توجه قرار گرفته، پدیدهی ارزهای دیجیتالی علی الخصوص بیت کوین میباشد. این ارز بر مبنای مخفی نگه داشتن هویت کاربران عمل مینماید. در حال حاضر بیت کوین با ارزش ترین ارز دیجیتالی است که فاقد هرگونه پشتوانهی خاص مانند فلز طلا است. این ارز محدود به جغرافیای خاصی نمیشود و استخراج آن توسط عموم مردم امکان پذیر است.